Rehabilitacja i fizjoterapia

INFORMACJE OGÓLNE:

Od urodzenia każde normalne dziecko rozwija się według bardzo wyodrębnionych etapów w sześciu najważniejszych obszarach funkcjonowania istoty ludzkiej. Obszarami tymi są: wzrok, słuch, zmysł dotyku, ruch, mowa, sprawność rąk. Ocena funkcjonalna dziecka (Profil rozwojowy) pozwala określić co potrafi, a czego nie potrafi i pozwala na porównanie dzieci z uszkodzeniem mózgu do dzieci zdrowych w tym samym wieku kalendarzowym. W naszym ośrodku do pracy z dziećmi stosujemy sprawdzone metody reedukacji neurofizjologicznej: Bobath i Vojta.

Metoda Bobath

Metoda stanowi wszechstronne podejście terapeutyczne, mające na celu rozwiązywanie problemów, służące do diagnostyki i terapii pacjentów po uszkodzeniach centralnego układu nerwowego, ukierunkowane na poprawę wyników funkcjonalnych pacjenta. Obecnie wiodącą rolę w metodzie odgrywa podejście mające na celu rozwiązywanie problemów konkretnego przypadku klinicznego z uwzględnieniem celów pacjenta.
Usprawnianie według koncepcji NDT-Bobath jest szczególnie przydatne w leczeniu niemowląt i dzieci, ponieważ może być łatwo włączone w ich biologiczny rytm dnia. Prawidłowo wykonywane zabiegi pielęgnacyjne, karmienie, noszenie dziecka, czy zabawa z nim są odpowiednimi momentami do utrwalania ruchów ćwiczonych przez fizjoterapeutę. Odpowiednio przeszkoleni rodzice i opiekunowie, którzy zrozumieją problemy i trudności występujące u ich dziecka kontynuują ćwiczenia w warunkach domowych. Za szkolenie rodziców odpowiedzialny jest lekarz prowadzący i fizjoterapeuta.

Istotą koncepcji było i jest interdyscyplinarne podejście do rozwiązywania problemów pacjenta/dziecka z zaburzeniami funkcji ruchowych wynikających z uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego z uwzględnieniem indywidualności w budowie i funkcjonowaniu organizmu, osobowości, zdolności poznawczych oraz barier środowiskowych wpływających na możliwości uczestnictwa w codziennym życiu. Uwzględnienie czynników środowiskowych i możliwości uczestnictwa w życiu społecznym stanowi niedawne uzupełnienie koncepcji, opiera się ono na międzynarodowej klasyfikacji funkcjonalnej ICF. Terapeuta ćwiczy całe ciało dziecka, a nie porusza wybranymi kończynami. Dzięki temu dostarcza odpowiednich doznań czuciowych i ruchowych, a dziecko jest dynamicznie aktywizowane. Pomoc przy wykonywaniu ruchu powinna być taka, aby zapewniała maksymalny i aktywny udział dziecka, a jednocześnie nie wywoływała nieprawidłowych odpowiedzi wynikających ze zbyt dużego wysiłku czy stresu.

Zasady metody NDT Bobath:

Metoda Vojta

Metoda Vojty to neurofizjologicznie sterowany system torowania, mający na celu przywrócenie wrodzonych fizjologicznych wzorców ruchowych, które są zablokowane w swoim rozwoju przez wczesnodziecięce uszkodzenia mózgu lub zostały utracone na skutek urazów. Metoda ta, zwana również uruchomieniem odruchów, jest stosowana głównie profilaktycznie i leczniczo w dziecięcych neurologicznych zaburzeniach ruchowych oraz ortopedycznych wadach postawy. Stosowana jest również u dorosłych.

Vojta zajmował się kinezjologią czyli nauką o wzorcach ruchu. Są one wrodzone, zakodowane genetycznie, dostępne w każdym wieku i posiadają wszelkie cechy lokomocji. Podstawowe wzorce to wzorzec odruchowego obrotu i wzorzec odruchowego pełzania. Wzorce te zawierają analogie do wzorców ruchowych, którymi dysponuje każdy osobnik, dlatego w metodzie Vojty nie trenuje się konkretnych funkcji, np. chodzenia, ale daje się każdemu pacjentowi bazę wzorców i pacjent z nich korzysta adekwatnie do motywacji psychicznej.
Podczas terapii metodą Vojty wywołuje się zablokowany i niedostępny dla pacjenta, ale istniejący w matrycy ontogenezy wzorzec ruchu. Osiąga się to poprzez stymulację dotykową wybranych miejsc na ciele dziecka (strefy stymulacji) w ściśle określonej pozycji wyjściowej (plecy, brzuch, bok) i przy ciągłej kontroli oczekiwanych wzorców częściowych i globalnych odruchowej lokomocji.

Wyzwalanie kompleksów ruchowych (odruchowego pełzania i obrotu), wpływa na funkcję całego organizmu, zarówno w zakresie czynności układu wegetatywnego jak i czuciowego. Terapia, obok kształtowania ruchu, wpływa pozytywnie na pogłębienie i regularność oddechu, zmianę częstości tętna i ciśnienia, krążenie obwodowe i odczucie ciała.
Wzorzec odruchowego pełzania wyzwalamy ze ściśle określonej pozycji wyjściowej, ułożenie głowy określa nam stronę twarzową i potyliczną. Terapeuta poprzez różne wariacje pełzania i kombinacje stref osiąga zamierzoną pracę mięśni, dając pacjentowi bazę prawidłowych wzorców ruchowych.

Metoda Vojty może być stosowana od pierwszych dni życia dziecka aż do późnej starości -
zmieniają się tylko cele. Metodę Vojty możemy stosować w różnych schorzeniach.