Zabieg endoprotezoplastyki stawu kolanowego wykonuje się przede wszystkim w celu złagodzenia przewlekłego bólu i przywrócenia sprawności u pacjentów cierpiących na zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe stawu. Najczęstszą przyczyną kwalifikującą do operacji jest choroba zwyrodnieniowa stawów, ale zabieg może być również konieczny w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów, martwicy kości lub poważnych urazów. Gdy leczenie zachowawcze — takie jak fizjoterapia, leki przeciwbólowe czy zastrzyki dostawowe — przestaje być skuteczne, endoprotezoplastyka staje się skutecznym sposobem na poprawę jakości życia i
odzyskanie mobilności.
Endoprotezoplastyka stawu kolanowego to jeden z najczęściej wykonywanych zabiegów ortopedycznych w Polsce. W 2018 roku wykonano niemal 30 000 zabiegów protezowania kolana, w 2023 roku liczba ta przekroczyła 38 000, a prognozy na 2025 wskazują na ponad 42 000 zabiegów rocznie. Pandemia COVID19 w 2020 roku spowodowała gwałtowny spadek liczby operacji (nawet o 25%), jednak od 2021 roku obserwujemy systematyczny wzrost. Najwięcej operacji przeprowadzanych jest w województwach: wielkopolskim, śląskim i mazowieckim.
W Polsce stosuje się implanty cementowe, bezcementowe oraz hybrydowe – ich wybór zależy od wieku, masy ciała i aktywności pacjenta. Wysokiej klasy implanty (np. typu "custom made" – wykonywane indywidualnie) są dostępne, ale najczęściej w ramach leczenia prywatnego. Coraz większy nacisk kładzie się na technologię personalizacji i robotyki w chirurgii ortopedycznej, choć dostępność takich rozwiązań jest ograniczona do kilku ośrodków.
Sam zabieg to dopiero początek procesu zdrowienia. Rehabilitacja po wszczepieniu endoprotezy stawu kolanowego to proces, który odgrywa kluczową rolę w odzyskaniu sprawności i komfortu życia. Rozpoczyna się już w pierwszej dobie po operacji – pacjent wstaje z łóżka, uczy się chodzić z pomocą kul lub balkonika oraz wykonuje proste ćwiczenia, które zapobiegają zakrzepom i wspomagają gojenie. W kolejnych tygodniach celem jest stopniowe zwiększanie ruchomości kolana (docelowo do 90–120 stopni zgięcia) oraz wzmacnianie mięśni uda i pośladków. Z czasem pacjent uczy się chodzić bez pomocy, pracuje nad równowagą i koordynacją, aż w końcu może wrócić do codziennych aktywności. Cały proces trwa zwykle od 3 do 6 miesięcy, ale pełna sprawność może powrócić nawet po roku. Kluczowe są regularność ćwiczeń, zaangażowanie i cierpliwość – to właśnie one prowadzą do
pełnego sukcesu rehabilitacji.
Powikłania po zabiegu endoprotezoplastyki stawu kolanowego, choć stosunkowo rzadkie, mogą znacząco wpłynąć na proces rekonwalescencji i ostateczny wynik leczenia. Do najczęstszych należą zakażenia, zakrzepica żył głębokich, zwichnięcia lub obluzowanie protezy, a także ograniczenie zakresu ruchu w stawie. Istnieje również ryzyko uszkodzenia nerwów lub naczyń krwionośnych w trakcie operacji.
Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie powikłań mają kluczowe znaczenie dla zachowania funkcji kończyny i poprawy jakości życia pacjenta.